Op het Hyperion werken jonge leraren met een vernieuwende visie op onderwijs. De school is in 3,5 jaar uitgegroeid van een kleine school met 40 leerlingen tot een instituut met meer dan 500 leerlingen. De leraren hebben nieuwe vakken aan het curriculum toegevoegd: ‘Grote Denkers’, ‘Lifestyle informatics’ en ‘Logica en argumentatieleer’. Daarnaast werkt de school met gepersonaliseerd onderwijs. Jasper Rijpma, leraar van het jaar 2014 en docent Geschiedenis en Grote denkers op het Hyperion Lyceum heeft daarvoor binnen de school Bureau V opgericht, dat staat voor verdiepen, versnellen, verbreden en verrijken.
“Het spanningsveld in het onderwijs zit tussen jonge innovatieve en behoudende oudere leraren.”Bureau V
Rijpma beschrijft hoe Bureau V te werk gaat. “Wij gaan uit van het kind. Als een kind of zijn mentor naar mij toe komt met de mededeling dat hij zich verveelt tijdens de Franse les, ga ik samen met zijn leraar kijken hoe we voor deze leerling de leerstof kunnen verdiepen. Dat kan bijvoorbeeld met behulp van MOOC’s (Massive Open Online Courses). Dat zijn colleges van voornamelijk Amerikaanse universiteiten die opgenomen zijn en online aangeboden worden. Maar we kunnen in de toekomst ook besluiten om de leerling te laten versnellen. Die kan dan sneller zijn diploma halen voor het vak Frans en de aandacht aan een ander vak geven waarin hij minder excelleert, zoals bijvoorbeeld wiskunde. Een andere optie is verbreding door extra vakken te volgen en die te verrijken met buitenschoolse activiteiten, zoals games ontwerpen of stages lopen.”
Kantelaars
Hij ziet zichzelf en zijn collega’s eerder als kantelaars dan als koplopers, omdat ze de innovaties zoals lerende organisaties, nieuwe vakken en gepersonaliseerd onderwijs niet zelf bedacht hebben. “We hebben het wiel niet uitgevonden, maar we lopen wel voorop met het toepassen van deze kennis in onze organisatie.” Die innovaties zijn breed toepasbaar in het onderwijs, maar hij erkent dat er op traditionele scholen wel barrières overwonnen moeten worden. “Wij hebben daar minder last van omdat we een nieuwe school zijn met relatief jonge leraren. Maar op traditionele scholen zie ik het spanningsveld tussen jonge innovatieve leraren en de behoudende krachten van meer traditioneel ingestelde oudere leraren. Die laatste groep ziet over het algemeen niet de noodzaak tot verandering.”
Breekijzer
Wat andere sectoren van het onderwijs kunnen leren, is dat het soms handig is om een externe organisatie te hebben die de zaken openbreekt. In het onderwijs is dat stichting Leerkracht, vertelt Rijpma. “Stichting Leerkracht heeft echt een koploperpositie en gaat als een olievlek door het onderwijs. Ze fungeert als een breekijzer tussen de behoudende en innovatieve krachten. Wat de stichting doet, is door middel van feedback en peer review veranderingen faciliteren.” Een ander belangrijk onderdeel van het succes van Hyperion is volgens de leraar van het jaar 2014 dat het lyceum op een horizontale manier georganiseerd is. “De organisatiestructuur is plat en veel meer bottom-up dan top-down. Die horizontale verantwoordelijkheidscultuur betekent dat initiatieven voor verandering van leraren en leerlingen komen en niet van managers en bestuurders. Die structuur kan natuurlijk ook makkelijk in andere sectoren toegepast worden.”