Nieuwe dingen, nooit eerder gezien

Spirit biedt in en rondom Amsterdam hulp aan kinderen en jongeren en hun gezin, begeleidt zo’n 1.600 pleegouders, runt gezinshuizen en een jeugdgevangenis en is actief is in de gesloten jeugdzorg.

In mijn filosofie ben je voortdurend aan het veranderen. De wereld om ons heen is steeds in beweging en wij moeten ons continu verhouden tot die wereld om ons heen. Deels komen die krachten van binnenuit, deels van buitenaf. Voor een duurzame samenleving zijn er fundamentele innovaties nodig die vanuit talent en passie ontstaan. In het eerste geval heb je er meer over te zeggen dan in het laatste geval. Ik zie een verandering in die zin ook als een stromend proces en niet als een op zichzelf staand project.
“Ik wil iets kunnen betekenen voor kinderen die weinig kansen hebben, dat is mijn drijfveer”
Spirit 
Toen ik acht jaar geleden in de jeugdzorg begon, zag ik heel duidelijk dat dingen anders moesten. Weg van de hokjesgeest. Elke vorm van jeugdzorg was in een aparte categorie ingedeeld. Je had ruimte om binnen één gezin een programma van, zeg, zes maanden te laten lopen. Daarna moest je stoppen. Had zo’n gezin dan meer zorg nodig, dan moest er een nieuw traject geopend worden met een nieuw programma met een andere hulpverlener. En zo ging dat soms jaren door. Het was allemaal heel hiërarchisch top-down georganiseerd. En hetzelfde gold voor groepen of pleeggezinnen waar een kind steeds na een half jaar weer moest worden overgeplaatst naar een ander huis. Tot vijf jaar geleden werd ook Spirit op een hiërarchische manier aangestuurd, waarbij elke vorm van jeugdzorg in een apart hokje was ondergebracht. Vanuit één centraal kantoor werden de regionale kantoren aangestuurd.

Vier jaar geleden is Spirit begonnen met een aanpak waarbij we gezinnen één contactpersoon bieden die gedurende het hele traject, ook als dat jaren duurt, bijstaat. En kinderen die aan onze zorg werden toevertrouwd, kwamen in één huis en bleven daar zolang als dat nodig was. We zijn ons werk op een zelfsturende, integrale manier in de wijk gaan doen. Nu staat iedereen zo’n aanpak voor, maar toen Spirit daarmee begon waren wij een van de eersten. Dat is de grote beweging die Spirit gemaakt heeft. Maar terwijl wij afgelopen jaren bezig waren met deze zwaai, vroegen andere organisaties in het land nog hoe wij toch zo’n regionale organisatie voor elkaar hadden gekregen. Ik wil er maar mee zeggen dat de manier waarop organisaties zich organiseren niet alleen afhangt van de tijdgeest, maar ook van de context.

Dat aanpassingsproces viel samen met een personeelsreductie van bijna 15 procent: dat betekent zeer kostenbewust en efficiënt werken dus. Om toch kennis uit te wisselen, zijn medewerkers jaren geleden begonnen met Yammer, een soort van intranet waar ze berichten posten, reageren op anderen en waar je ook kritisch op elkaar kon zijn. Zo ontstond er meer verband tussen al die teams. Dat hebben we verder uitgewerkt in wat wij noemen ‘ons sociale intranet’. We hebben het systeem van functioneringsgesprekken – met de daarbij behorende bureaucratie – afgeschaft. Het gaat echt om intrinsieke motivatie. En die is er volop. Daarvan gebruik maken past ook bij mijn leiderschapsstijl. Ik laat processen echt van onderop komen, probeer mensen te enthousiasmeren en vooral ook het ondernemerschap aan te jagen en te ondersteunen.

Zo is er een groep die bereid is hun eigen gezinsleven nevengeschikt te maken aan het runnen van een gezinshuis. Ze vonden het niet goed dat jongeren steeds met andere hulpverleners te maken kregen en vroegen of zij als groep niet een gezinshuis mochten runnen.