Gekantelde besluitvorming in de zorg

In 2014 ging het Dokkumse ziekenhuis Sionsberg failliet. Dat leidde tot veel onrust bij de inwoners van Noordoost Friesland. Anke Siegers bedacht in opdracht van de gemeenten en zorgbelang Fryslân een manier die ervoor zorgde dat alle betrokkenen inclusief de  inwoners konden meebeslissen over de toekomst van het ziekenhuis. Daarvoor kantelde het traditionele besluitvormingsproces.

Inmiddels is Sionsberg 2.0 een feit. Op 26 januari 2015 ging Sionsberg 2.0 open, dat o.a met hulp van de inwoners van Noordoost Friesland tot stand kwam. Anke  Siegers ontwierp een proces waarin de inwoners van de regio en andere belanghebbenden zelf meebesloten over de doorstart van het ziekenhuis. Tijdens de Sionsbergdag op 17 januari praatten driehonderd mensen in een centrale arena met elkaar over een plan voor het Dokkumer ziekenhuis. Die driehonderd mensen komen uit kringen van 2300 belanghebbenden, die allemaal hebben nagedacht over de toekomst van de zorg in de regio.
“Het is belangrijk dat de gebruikers van de zorg, op basis van eerlijke informatie mee kunnen besluiten over wat er nodig is.”
Ruzie
Siegers vertelt dat er in aanloop naar het faillissement van het ziekenhuis veel onrust in de regio was.  “Mensen hadden het gevoel dat hen het eigenaarschap van dat ziekenhuis ontnomen werd en dat ze niet betrokken zouden worden bij de nieuwe plannen. Er waren allerlei groepen actief die andere meningen hadden over de doorstart.” Om ervoor te zorgen dat de negatieve spiraal doorbroken kon worden, zette Siegers een besluitvormingsproces op waarin alle betrokkenen mee konden beslissen over de toekomst van het ziekenhuis. “Het idee was om het helemaal anders te doen. Alleen advies vragen aan de burgers was hier niet genoeg. Ze moesten echt zelf het besluit nemen samen met de andere belanghebbenden.” 

Kantelaar
Siegers wil besluitvormingsprocessen laten kantelen. “Je wilt van een situatie waarin iedereen mee mag denken, maar een externe partij het besluit neemt, naar een situatie waarin iedereen samen het besluit neemt. Op die manier kun je een plan creëren waar echt draagkracht voor is. Dat zag je ook op de Sionsbergdag. Iedereen discussieerde werkelijk mee. We zijn op die dag echt van standpunten naar belangen gegaan en hebben de bevolking een stem gegeven.” Informatie is heel belangrijk in die besluitvorming, legt ze uit. “Als niet iedereen dezelfde informatie heeft, hebben bepaalde partijen een voorsprong. Daarom zijn we de Sionsbergdag begonnen met het voorlichten van alle partijen, zodat die geen informatieachterstand hadden op de 
bestuurders. Hiermee alleen al creëer je veel begrip.”

Ruimte geven
De nieuwe eigenaren DC klinieken, Cardiologie Centra Nederland en ZuidOost Zorg en gingen net als De Friesland Zorgverzekeraar akkoord met dit open planproces. Ze stelden wel de kaders op voor het zorgplan. “De Friesland Zorgverzekeraar zag dat er heel veel weerstand was, waardoor er veel mensen overstapten naar een andere zorgverzekeraar. En ook de nieuwe eigenaren zagen dat het wegnemen van de weerstand alle partijen veel voordeel op zou leveren.” Wat Siegers gedaan heeft in het proces was de beweging van onderop faciliteren. “Wij hebben ervoor gezorgd dat men aan de top ruimte wilde geven aan die beweging van onderop. Dat hebben we onder meer gedaan door ze te overtuigen van het feit dat als je mensen de juiste informatie geeft, ze zelf de juiste keuze kunnen maken.”