De een krijgt met zijn verjaardag een stropdas en sokken, de ander een stichting. Dat laatste kado kreeg Bright Richards, die als vluchteling naar Nederland was gekomen, van zijn vriendin Margriet Stuurman voor zijn 35ste verjaardag. Stuurman: ‘Hij is heel creatief, inspirerend en heeft veel ideeën. Maar als je die niet verder ontwikkeld, blijven het ballonnetjes.’ Het kado kwam met een opdracht: Richards moest er een goede naam voor bedenken, een goede doelstelling en hij moest één idee ook echt uitvoeren.
“Het traject stoomt de jongeren klaar om met hun talenten aan de slag te gaan en hun dromen waar te maken.”De stichting doopte hij New Dutch Connections, het project werd een toneelstuk: een bewerking van African Child, een boek dat iedere Afrikaan op school te lezen krijgen maar in Europa niet of nauwelijks bekend is. Doelstelling – en dus overkoepelend idee: contact maken tussen jonge vluchtelingen en Nederlanders zodat ze elkaar beter leren begrijpen en de vluchteling beter, sneller en makkelijker zijn weg in de Nederlandse samenleving kan vinden.
Richards en Stuurman hebben er veel van geleerd. Stuurman: ‘We hebben alles zelf gedaan: van plan tot financiering. Bedachten dus ook onze eigen kaders. Dat was toen in de wereld van toneel en produktiehuizen heel lastig. Die wilden daar zelf een stempel op drukken. En als je alles zelf doet, is het ook ingewikkeld om voorstellingen te boeken bij theaters, want niemand kende ons. We moesten dus alles buiten de gevestigde circuits doen.’ Met kunst en vliegwerk en eigen financiële middelen hebben ze het stuk aantal keer opgevoerd. Het was voor Stuurman en Richards niet alleen een harde les over hoe theater werkt in Nederland. Stuurman: ‘Dit hele proces stond ook symbool voor vluchtelingen in Nederland. De gevestigde orde is gesloten. Als vluchteling moet je eerst ook veel buiten de circuits om doen, om pas later toegang te kunnen krijgen.’
Het project had zo’n wissel getrokken op allebei getrokken –naast de stichting hadden ze nog een gewone betaalde baan en inmiddels een druk huishouden hadden met 2 kinderen – dat het tot 2008 duurde eer er weer een initiatief het licht zag: Ondernemen in je Eigen Toekomst.
Jonge en jongvolwassen (ex)asielzoekers krijgen 2 ‘maatjes’: eentje van hun eigen leeftijd en een coach die veel van het Nederlandse bedrijfsleven en onderwijs weet. Ook krijgen de asielzoekers trainingen. Het traject stoomt de jongeren klaar om met hun talenten aan de slag te gaan en hun dromen waar te maken. Stuurman: ‘Via theater en kunst, want dat is en blijf onze basis, leggen we verbindingen tussen jonge asielzoekers en de Nederlandse samenleving. Je moet elkaar leren kennen om elkaar te begrijpen en goed met elkaar om te gaan. Jongeren weten vaak helemaal niet wat mogelijk is in een vreemd land als Nederland. Via trainingen laten we jongeren antwoord vinden op vragen als: “Wat kan ik?”, “Wat wil ik worden?” en “Wat heb ik nodig om dit te bereiken?”. We oefenen ook praktische zaken zoals presenteren en interculturele communicatie. En we maken een promotiefilm van de ambitie van de jongere in de gedroomde werkomgeving, ter ondersteuning.’
Ondernemen in je Eigen Toekomst is succesvol, zegt Stuurman. ‘De jongeren zijn minder geïsoleerd dan ze waren, ze weten na afloop beter wat ze willen en ze geven aan dat hun welzijn vergroot is.’ Het project is inmiddels geprotocolleerd, zoals dat in wetenschappelijke termen heet en in januari 2016 is het vervolg: de Toekomstacademie van start gegaan http://www.ondernemeninjeeigentoekomst.nl/de-toekomstacademie/ . ‘Nu kunnen we ook echt gaan meten wat de impact is van wat we doen. We zíen wel dat het beter gaat met de jongeren maar een echt wetenschappelijke basis is er nog niet.’
Financiering vindt nu nog plaats via 2 fondsen: het Oranjefonds en een fonds vanuit de Europese Unie (AMIF). En natuurlijk de gemeenten, als de asielzoekers een status hebben en onder meer onderwijs mogen volgen. Als de impact aangetoond kan worden, heeft Stuurman wel oren naar een constructie als de Social Impact Bond. ‘Uiteindelijk besparen we via onze aanpak de overheid een hoop kosten. Dat geld kan ze teruggeven aan investeerders in ons project. Dat zou mooi zijn.’