de DakAkker- het eerste oogstbare dak van de Randstad

Op het dak van het Schieblock bevindt zich de DakAkker- het eerste oogstbare dak van de Randstad. De DakAkker is in Europa het grootste stadslandbouwdak. Beide daken samen zijn 1000 m2. Op de DakAkker wordt waterbuffering (zo’n 60.000 liter buffer capaciteit) gecombineerd met stadslandbouw. De DakAkker is naast een bufferend groendak dus ook een opbrengstdak. De DakAkker heeft ook een ‘sociale opbrengst’, zo’n 15 vrijwilligers (met 25 op de wachtlijst) zijn actief op de DakAkker en zorgen voor de planten en de bijen. Per jaar komen er zo’n 600 – 1000 kinderen van basisscholen langs voor het educatieve programma op het dak. De DakAkker is (onbedoeld) ook een toeristische trekpleister geworden en staat sinds kort zelfs in de Lonely Planet als ‘place to be’.

De DakAkker is een duidelijk koplopersproject, ze zijn de eerste in Europa die het zo aanpakken en in de afgelopen jaren hebben ze vele geïnspireerd o.a. de dakakker in de wijk Osterbro in Kopenhagen, 700 m2 en de dakakker op het Abattoir in Anderlegt Brussel. Daarnaast is er een initiatief van een dakakker op het Groothandelsgebouw in Rotterdam en een dakgaard op het oude Hofpleinstation met fruitbomen. Uit de gehele wereld zijn er excursiegroepen en media op de DakAkker op bezoek geweest. De DakAkker is een project van ZUS en Rotterdams Milieu Centrum en is één van de projecten rond de Luchtsingel die gefinancierd zijn door het Stadsinitiatief. De DakAkker op het Schieblock is het grootste stadslandbouwdak in Europa.
“Over 30 jaar woont 70 procent van de van 7 miljard naar 9 miljard gegroeide wereldbevolking in steden. We moeten van een lineaire economie overstappen op een circulaire economie. De stad is een natuurgebied met een eigen ecosysteem.”
De initiatiefnemers van de DakAkker zijn koplopers.
Er waren tal van belemmeringen in de regelgeving rond met name de veiligheid die uiteindelijk in een 7 x 7 sessie zijn getackeld. Tevens waren er een aantal vooroordelen over de voedselveiligheid en de luchtkwaliteit in de stad die moesten worden geslecht. Ook bij de eigenaar/beheerder van het gebouw waren in aanvang uiteraard enige aarzelingen over het gebruik van het dak en de eventuele schade die akkerbouw op een dak zou kunnen veroorzaken.

Het verdienmodel bestaat uit vier poten. 1) De verkoop van dakprodukten zoals groenten, fruit en honing. 2) de evenementen en catering 3) de educatie aan vooral ‘basisscholen’ uit Rotterdam 4) excursies.

De kosten voor de aanleg van het dak zijn bekostigd (gedeeltelijk) vanuit het gebouw in het kader van onderhoud en isolatie en (gedeeltelijk) vanuit het stadsinitiatief dat in 2012 werd gewonnen door de Luchtsingel en waarvan de DakAkker 1 van de satellieten is. Het onderhoud/beheer en de vrijwilligers worden niet gesubsidieerd. De educatieactiviteiten in het kader van Natuur en Milieueducatie wel vanuti SenR (NME).

Er valt veel van dit project te leren (omdat ze in Europa althans) de eerste zijn die het op deze schaal oppakken. Zowel (landbouw)technisch, hoe en wat laat je iets groeien op een dak op een substraat ondergrond als qua opbrengt als groendak zoals waterbuffercapaciteit en koeling van de omgeving. Ook sociaal – en economisch is er veel te leren van het dak. Hoe vul je het verdienmodel in? Hoe werk je met vrijwilligers, hoe betrek je de omgeving erbij?

Nieuw is het plan om de watervoorziening van de DakAkker circulair te maken d.w.z. gebruikmakend van regenwater die wordt opgevangen in een zogenaamd ‘Slimdak’ op het dak van het dakpaviljoen. Het Slimdak anticipeert op het weerbericht en zorgt voor nog meer waterbuffercapaciteit. en Slimdak houdt water vast als er een overschot is door harde regenval en laat het water vrij als er juist water nodig is (bijvoorbeeld voor een dakmoestuin of DakAkker) in drogere periode. Het Slimdak is daarmee absoluut het eerste meedenkende dak in Nederland. Een combinatie tussen een gewoon groendak, een Hollandse polder en een hightech sluizensysteem. Nu als testdak op de DakAkker straks zeer toepasbaar op honderden daken van Rotterdam.