Het hangt in de lucht… In een en dezelfde week heb ik drie bijeenkomsten met het thema ‘vrouwen en leiderschap’. De uitnodigingen met titels als “Feminiene Leiderschap’, ‘Women in Control’ en ‘What if Women Rule the World?’ lijken mannen uit te sluiten. Dat is niet de bedoeling bij de laatst genoemde bijeenkomst, in co-creatie georganiseerd door Better Future, FMO en Nederland Kantelt.

In de toelichting bij de uitnodiging staat nadrukkelijk dat mannen van harte welkom zijn. ‘Hoe meer diversiteit in de zaal hoe beter.’ In Walhalla (J) in Rotterdam wordt in de aftrap door gespreksleidster Annemarie de Jong, partner bij Better Future, een duidelijk statement gemaakt. Alles draait om ons vermogen als mens te komen tot inclusiviteit en het bundelen van krachten van vrouwen en mannen als het gaat om gender equality.

Vanwege de internationale insteek op dit thema is de voertaal van de bijeenkomst Engels. Dat heeft wel wat; het klinkt allemaal ronder, universeler. De woorden ‘sisterhood & brotherhood’ worden in een adem genoemd met Gandhi’s uitspraak ‘Being the Change you want to see in the world’. De spreeksters vertellen allemaal bevlogen over de verandering in de wereld die is ontstaan nadat ze zelf daarvoor bewuste keuzes vanuit hun hart hebben gemaakt. Maria van der Heijden, directeur van MVO Nederland en oprichtster van ‘Women on Wings’ vroeg zichzelf af ‘waar te beginnen’ bij de aanblik van de grote problemen op onze aardbol. Vervolgens heeft ze het aangedurfd om voor Women on Wings een pittige doelstelling neer te zetten: ‘towards one million jobs for women in rural India’. Inmiddels is Women on Wings met succes op weg die doelstelling te halen.

Alle spreeksters wisselen hun verhalen af met korte filmpjes over andere vrouwen. Zoals de film over twee onderneemsters in Ghana. Aan ambitie, managementkwaliteiten en daadkracht ontbreekt het hen niet. Aan financiële middelen wel. Chantal Korteweg, Manager Financial Institutions bij FMO vertelt hoe zij als organisatie bewust het persoonlijk contact met de ondernemers aangaan om de bedrijven met impact te laten groeien. “There is not one size fits all in this.” Chantal vertelt hoe FMO met behulp van het filmen van vrouwelijke role models de succesvolle voorbeelden naar buiten toe zichtbaar maakt. Een van die gefilmde verhalen die getoond wordt is van de Indiase Kshama Fernandes. Als CEO van het bedrijf IFMR Capital strijdt zij voor meer inclusiviteit in de financiële sector. Iedereen spreekt in de film vol lof over haar als mens in haar verschillende rollen; als leidinggevende, moeder, community member, bergbeklimster, vrouw….
Zelf zegt ze daarover: “I found the time to live a life that is really going beyond my work.” Om inclusiviteit en gender equality te bevorderen is het van belang om de persoonlijke verhalen van vrouwelijke rolmodellen te blijven delen, daar zijn de meesten in de zaal het over eens. De filmmaakster, die weer binnen haar eigen organisatie een lans heeft gebroken voor deze vorm van storytelling, is in de zaal aanwezig. Er volgt ook weer applaus voor haar, want zonder haar was dit bemoedigende verhaal niet – of minder- zichtbaar geworden.

We krijgen als gasten niet de kans om achter over te leunen en alleen maar te luisteren en te kijken. Alles draait immers ook om wat je zelf voelt en doet. Pittige vragen worden voorgeschoteld waar we in kleine groepjes over in gesprek gaan.
Are you the change?
How do we have a better balance between men and women, what would you do?
Enough about the journey. What is the destination?
Er volgen mooie gesprekken in klein comité en met de zaal over een wereld in balans. Met uitspraken die smaken naar meer en soms vragen om verdere verdieping, waarvoor de tijd ontbreekt.
‘Women want to have impact’
‘If you help a woman, you also help the family and the community’
‘Women have to struggle more to grow their business than men’
‘Inclusiveness = making the mix work’
‘We are in this game together’
‘It is about different values, not only financial. It is about social impact’
‘We can learn from eachother if we have a meaningful dialogue with man’
‘The connecting factor is Love’
‘Happiness is a destination’

‘Turning dreams into reality’ is het indrukwekkende verhaal van spreekster Uthara Narayanan, Director van BUZZ India. ‘Girls are not valued in India’, zo begint ze haar verhaal. Dit blijkt haar persoonlijke drijfveer om de positie van vrouwen op het Indiase platteland te verbeteren “by providing leadership skills along with financial literacy to transform rural families.” Door simpelweg het Buzz-trainingsprogramma te starten met de vraag: ‘What is your dream?’ wordt de weg naar positieve verandering ingeslagen. Deze vraag is in veel gevallen nog nooit aan de vrouwen gesteld, zo zegt ze. “It is all about Self-Shakti. The women who join our programme find their own power and own solutions. We just help them by giving them the opportunity.”

De bijeenkomst is voor mij een waardevolle, bemoedigende middag, waar de juiste ‘spirit’ heerst die aanstekelijk werkt. Er zijn prikkelende dingen gezegd en bij mij blijft een uitspraak in het bijzonder resoneren. “Women already rule the world. Everywhere around the globe a lot of women are making the difference, in their family, in their lives, in their work and in their communities. We just don’t see it, because it is behind the scenes.” Deze ‘tussendoor’ quote zegt voor mij veel over het onderwerp inclusiviteit en gender equality. Wat ik namelijk vooral zie en hoor op alle bijeenkomsten gedurende de week is dat het de verbindende kwaliteiten zijn –in dit geval voornamelijk die van vrouwen- die onze wereld doen bewegen. Ik heb het een van de vrouwelijke rolmodellen letterlijk horen zeggen als haar gevraagd wordt naar het geheim van haar succes. ‘Ik ben een verbinder. Dat is ook wat ik doe in mijn werk; ik verbind.’

Ook bij Nederland Kantelt werkt een grote groep verbinders. Dat zijn -toeval of niet?- over het algemeen vrouwen. Achter de schermen en soms op het podium werken ze aan een kanteling en daarmee aan meer balans in onze samenleving. “Een verbinder is iemand die niet zijn eigen idee, project of ego vooropzet, maar juist de verbinding zoekt met anderen. Dat impliceert een behoorlijk empatisch vermogen als ook het vermogen om in te zien waar en wie verbonden moeten worden. Een verbinder kan mensen verbinden, ideeën, projecten, netwerken, straten en buurten. Er is grote behoefte aan verbinders om meer bindend vermogen te creëren”, schrijft Jan Rotmans in zijn boek ‘Verandering van Tijdperk, Nederland Kantelt’. In deze definitie is de verbinder M/V. De definitie verklaart ook direct ‘het achter de schermen’ bewegen. Het is niet zo dat verbinders niet op de voorgrond durven treden, het is voor hen niet persé noodzakelijk om toch de dingen te kunnen doen die ze te doen hebben.

De vraag tijdens een van de bijeenkomsten is of deze autonome, sterke ‘achter de schermen’ opererende verbinders zich niet veel meer zouden moeten verplaatsen naar het podium in de breedste zin van het woord. Als het gaat om inspiratie, empowerment en de kans echte verbindingen te maken, dan zou ik zeggen ‘ja, doen’. Als het enkel en alleen gaat om manifestatie op een mannelijke wijze, dan is mijn antwoord ‘liever niet’. Veel zit hem ook in taal en vorm. De woorden ‘rule’ en ‘control’ uit de uitnodiging zijn typisch mannelijke leiderschapswoorden van een voorbije wereld. Er komt steeds meer ruimte voor vrouwelijke leiderschapswoorden als ‘share’ en ‘care’.

Voor mij persoonlijk is verbinden in essentie ‘Leven in Verbinding’; ten diepste de verbinding voelen met mijn medemens, met de aarde en de natuur, vanuit een innerlijke verbinding en balans van de mannelijke en vrouwelijke kwaliteiten in mijzelf. Vandaaruit ‘treed ik op’ in de wereld. Soms achter de schermen, soms op het podium, afhankelijk van de situatie. Die verbinding, vanuit het hart, is er voor ons allemaal, los van gender, afkomst, maatschappelijke rol, positie enzovoort. Dat is geen ‘what if’ meer. Daar zijn er al mee bezig. Deze co-creatie bijeenkomst was daar een mooi voorbeeld van, waarvoor aan de initiatiefnemers en alle andere deelnemers mijn harte-dank.

Tanja Abbas – Nederland Kantelt