Nederland Kantelt: In de Isoleer met Gasunie, Eneco, het Havenbedrijf en INSID

Vrijdag 12 juni werd er vanuit #NRClive een Energy boost gehouden in het Scheepvaart en Transportcollege in Rotterdam en Nederland Kantelt was erbij. Kernteamlid van Jan Rotmans, Nynke Schaaf, tekende haar bevindingen op en vatte een deel van de dag samen.

Een rode ballon van het NRC live debat Energy Boost schiet los en verkiest de lucht boven de haven van Rotterdam. Vanuit de bovenste verdieping van het Scheepvaart -en Transport College wordt de ballon nagekeken. Buiten tropische temperaturen, binnen niets van te merken. Zou het om een afbreekbare ballon gaan? Het is tegen het eind van de ochtend en het schema is al uitgelopen, voordat Prof. Dr. Ir. Jan Rotmans, hoogleraar Transitiemanagement aan de Erasmus Universiteit op het podium komt.

Jan Rotmans is al dertig jaar bezig met het energie vraagstuk. Het is de afgelopen dertig jaar bergafwaarts gegaan, dus hem de schuld daarvan geven kopt hij snel zelf alvast in. Rotmans: “Het radicale element wordt telkens vergeten waardoor de cruciale keuzes niet worden gemaakt. Zo gaat het Energieakkoord bijzonder genoeg niet over warmte of gas, het gaat voor het grootste deel over elektriciteit.” Volgens Jan Rotmans is een ander participatiemodel nodig want het poldermodel conflicteert met de kantelfase waarin we zitten. Per transitie deelopgave ( energiebesparing,  gebouwde omgeving,  energie intensieve industrie) is er daarom een andere sturingsopgave nodig, hij noemt er drie: “1) Organiseer vanuit regio’s, 2) Voer regelvrije regio’s in en 3) stel in binnen -en buitenland verbinders aan die bio massa koppelen aan bio chemische bedrijven.” Daarnaast is alles volgens Jan Rotmans al uitgevonden maar probeert Nederland telkens weer het wiel opnieuw uit te vinden. Terwijl het allang gaat om de verbinding ertussen. Rotmans: “100 verbinders tussen verschillende gemeenten en de regio’s en de energietransitie kan HET delta project van Nederland worden!”

Tot slot somt Jan Rotmans nog de belangrijkste barrières op in bio economie. Dit zijn er 70 (!), en dat varieert van bruikbare residuen die als afval worden gezien in de afvalwet tot aan de importbelasting op Bio Ethanol. Duitsland en Scandinavië zoeken volgens de activistische wetenschapper wel de weerstand op. Rotmans: “Binnen 5 jaar wordt het energieakkoord ingehaald door de raciale economische en ecologische bewegingen die je ziet opkomen.” Zijn grootste kritiek op het Nederlandse energieakkoord is dat het geen pijn doet. “Pijn gaan we in Nederland uit de weg. Er zijn meer mensen bezig met sturen op metaniveau dan mensen die het in de praktijk doen: we zijn overgeorganiseerd en geïnstitutionaliseerd en kennen een dominantie aan grote spelers.”

In het aansluitende businessdebat zijn die grote reuzen het opvallend vaak met Jan Rotmans eens: Gasunie (Hans Coenen), Eneco (Guido Dubbeld), het Havenbedrijf (Paul Smits). Prins Carlos van INSID is er ook. Volgens Prins Carlos lijkt de inrichting van de zaal wat op een isoleercel, wat tot een lachsalvo in de zaal leidt. Daarnaast ziet men ook in dat alleen maar mannen op het podium niet bevorderlijk is. Er hangt een constructieve sfeer. Ook zij willen kantelen en innoveren, en hebben het over hun nieuwe modellen. Maar Jan Rotmans wil niet meer praten over modellen alleen, graag praktijk s.v.p.

In het licht van de radicale transparantie die gaat komen tussen bedrijven en consumenten zullen we daarom in de komende weken nieuwe kantelvoorbeelden uit de energie gaan beschrijven op Nederland Kantelt.