De gezondheidszorg beter en goedkoper

Viktor Blum, sportarts, vertelt in dit stuk hoe de gezondheidszorg goedkoper en beter kan. Hierbij blijft het eigen risico bestaan, maar met een veel meer genuanceerde benadering.

De gezondheidszorg is in enkele decennia veel duurder geworden.13% van het BNP gaat er nu aan op. 40 jaar geleden was dat 4,5%. Dit bedrag is vele malen groter dan de uitgaven aan bijvoorbeeld de Europese Gemeenschap. De kostengroei berust voor een groot deel op toename van diagnostische en therapeutische mogelijkheden. Deze mogelijkheden zijn zeker gegroeid, maar ze worden vaak zonder goede reden en te kwistig benut. De patiënt wil vaak het onderste uit de kan, de arts heeft er geen belang bij om dat tegen te gaan. Het systeem draait op productie, omzet, niet op kwaliteit.
Door invoering van het eigen risico wordt gepoogd de patiënt af te remmen. Dit blijkt nauwelijks effectief. Veel patiënten weten niet dat huisarts en zorg voor kinderen er niet onder vallen. Een heel zwak punt is dat de rem verdwijnt als het eigen risico is gepasseerd. Dit laatste gebeurt bij vrijwel iedere specialistische behandeling. Het effect is daarom heel marginaal.

In het huidige systeem heeft de arts er geen financieel belang bij om veel tijd aan praten te besteden, het loont veel meer om onderzoeken aan te vragen en snel door te gaan met de volgende patiënt. Productie maken wordt dat genoemd.

Het kan naar mijn overtuiging anders, goedkoper en beter. Het eigen risico moet blijven bestaan, maar met een veel meer genuanceerde benadering. De patiënt gaat aan alle geleverde medische zorg meebetalen. Het principe van solidariteit moet daarbij intact blijven. Dus betalen naar inkomen, met een maximum per jaar.

De zorgverzekeraars gaan zich concentreren op datgene waar ze ooit voor zijn bedacht: administratie. Ze leveren een ICT-systeem dat snel inzicht geeft in de kosten, inmiddels is dat technisch goed mogelijk. Een soort taximeter op het bureau van de dokter. Dus als je bij de internist zit kun je on-line en zonder vertraging zien wat bijvoorbeeld een CT-scan, isotopen-onderzoek, ziekenhuis-opname, of antibiotica- kuur de patiënt gaan kosten. Je ziet ook hoeveel de patiënt gaat betalen voor de dokter. Tikken per minuut, maar wel relatief goedkope tikken.

De arts zal altijd een belangrijke beslisser blijven. Administratieve maatregelen en regels kunnen heel hinderlijk en tijdrovend zijn, uiteindelijk bepaalt de arts toch grotendeels wat er gebeurt. Het is goed als de arts gaat nadenken over de financiële gevolgen van diagnostische en therapeutische keuzes. Heel vaak zal het voldoende zijn om aan de patiënt uit te leggen dat de kans op een ernstige aandoening heel laag is. Je kunt dan een tijdje wachten en kijken of de klachten verminderen, in plaats van meteen de dure mitrailleur van de diagnostiek in te zetten. Als je dit in de hele gezondheidszorg toepast kan het tientallen procenten = vele miljarden aan kosten schelen. De interactie tussen patiënt en dokter zal anders worden, waardoor hopelijk het woord “productie” zal verdwijnen. Veel administratie door zorgenden zal komen te vervallen. De zorg zal een stuk goedkoper worden, en beter!
Je kunt dit systeem niet in één keer overal invoeren. Dan gaan de ziekenhuizen failliet. Er zullen proefprojecten nodig zijn. De mentaliteit van artsen en patiënten zal moeten veranderen.